Buz tutmuş bir göl izlenimi veren bu görüntü aslında Ekvator’un güneyinde Uganda, Tanzanya ve Kenya sınırları içinde bulunan dünyanın en büyük ikinci tatlı su gölü olan Victoria Gölü’ne ait.
Görüntü, RASAT uydumuz ile 7 Mart 2019 tarihinde öğle saatlerinde, sıcaklığın 26 °C ‘ye kadar yükseldiği bir günde çekildi. Böylesine sıcak, güneşli ve açık bir günde Victoria Gölü’nü buz tutmuş gibi görmemize neden olan ise “sunglint” olarak tanımlanan bir optik olaydan kaynaklanıyor. Sunglint, güneş ışığının okyanus veya başka bir su yüzeyinden yansıdığı açıyla bir algılayıcının aynı yüzeyi görüntülediği açı eşit olduğunda ortaya çıkan olgudur.
Görüntünün etkilenen bölgesinde, pürüzsüz okyanus suyu gümüş renkli parlamalar yaptığı görünürken, dalgalı ve engebeli yüzey suları karanlık görünür. Görüntü çekildiği sırada güneş ışınlarının su yüzeyinden aynı açı ile yansıyarak uydunun algılayıcılarına ulaşması ayna etkisi oluşturur ve olağan dışı parlamalar görmemize neden olur. Su yüzeyinin pürüzsüz olması ve birtakım atmosferik koşulların da bu tür yansımaların oluşmasında etkin olduğunu biliniyor.

Mayıs ayında çekilmiş bir başka RASAT görüntüsünde Ekvator ve Güneş arasındaki açı dik olmadığı ve Mart ayında gerçekleşen özel koşullar oluşmadığı için Victoria Gölü’nü alışık olduğumuz mavi tonlarında  görebiliyoruz.

Victoria Gölü’nde sunglint etkisi görebilmemizdeki en önemli faktör ise görüntü çekiminin Mart ayında Ekvator üzerinde yapılmış olması. Bu tarih ve konum ilkbahar ekinoksunun gerçekleştiği, yani güneş ışınlarının Ekvator’a dik açıyla geldiği 21 Mart tarihine oldukça yakın. Görüntünün çekildiği dakikalarda güneş ışınlarının Victoria Gölü üzerine 8,5 derecelik bir açıyla düştüğünü biliyoruz. Bu koşullar, güneş ışınlarının uydu algılayıcılarına aynı açıyla yansıma olasılığını artırarak güneş parlamalarına ve dolayısıyla göl yüzeyini buzlanmış gibi görmemize neden olur.

Kaynak: Bilim ve Teknik Aylık Popüler Bilim Dergisi, Temmuz 2019
“Sunglint” Güneş Işığının Yansıması, A.Feray Öztoprak